کلیدهای تفسیر؛ تسلط  

و این گذشته، حتی آیه ها به ترتیب نزول هم جمع آوری نمی شدند که رسول دستور می داد آیه را در این جا یا آن جا بگذارند. و این تقدیم و تأخیر، باعث پراکندگی بیش تر می گردید. خلاصه:

1.    نبود دسته بندی

2.    وابستگی به حادثه ها

3.    و دستور و تنظیم رسول

قرآن را به گونه ای در آورده که به ابهام و گنگی کشیده شده تا حدی که آن جوانک می گوید: «بله. من قران را خوانده ام. چیزی برای ساختمان انسان و جامعه و شکوفایی و رهبری این دو ندارد . فقط به تصویر هایی می پردازد که برای انسان امروز چندان هم جالب هم نیست. تا جایی که می گوید: «الطَّیْرِ فَوْقَهُمْ صافَّاتٍ وَ یَقْبِضْنَ پرنده ها بال گسترده و بال می بندند و چیزهایی از این قبیل.»

او خیال می کرد که قرآن باید یک فصل درباره ی هستی و جامعه و انسان و فرهنگ و حکومت و طاغوت و مبارزه داشته باشد. با زیر بناها و هدف ها و راه های عملی اش. در حالی که هر کجای قرآن را باز می کرد، نامی از این فصل ها و نشانه ای از این عنوان ها نمی یافت. و احیانا به آن آیه برمی خورد که به ترجمه اش که نگاه می کرد، به همان می رسید که گفته بود پرنده ها در حالی بال گسترده و بال می بندند. همین.

اینکه چرا قرآن این گونه پراکنده است و چرا مثل الفبا آیه ها را کنار هم گذاته اند، سؤال درستی است که به آن جواب می دهیم:

1-    تمام ژرفایی و تمام وسعت معانی قران، به خاطر این است که به اصطلاح، مانند حروف الفباست. می توان هر آیه را با آیه دیگر جمع کرد و از آن یک معنا و یک کلمه دیگر ساخت. خوبی قرآن در این است که راسخون در علم می توانند از آن کلمه هایی تازه تهیه کنند. همانطور که راسخ در زبان و آگاه از زبان، می تواند با تلفیق الفبا، کلمه هایی تازه بیافرینند.

   اگر قرآن به صورت یک کلمه منظم در آمده بود، فقط همان یک کلمه بود و دیگر نمی توانست تمام رویدادها را در بر بگیرد. می بینیم که علی از تلفیق و هماهنگ کردن دو آیه جدا از هم، حتی کمترین مدت بارداری را شرح می دهد. «وَ الْوالِداتُ یُرْضِعْنَ أَوْلادَهُنَّ حَوْلَیْنِ کامِلَیْنِ » و «وَ حَمْلُهُ وَ فِصالُهُ ثَلاثُونَ شَهْراً» این آیه ها با اینکه به هم نظری ندارند و از هم جدا هستند امّا هنگامی که در دست راسخ ها می افتند، می بینیم چه بارهایی که می آورند.

و اگر در قران می خوانیم «وَلَا رَطْبٍ وَلَا یَابِسٍ إِلَّا فِی کِتَابٍ مُبِینٍ» نباید تعجب کرد. هنگامی که از آیه 32 حرف الفبا، این همه کلمه به وجود می آید، از ترکیب آیه ها و تلفیق آن ها، قطعا کلمه هایی و مطالب زیاد تری می توان به دست آورد که حتی وسعت هستی را در بر بگیرد و تمام هستی را توضیح دهد و هیچ خشک و تری را فرو نگذارد.

2-    و بر این جواب، می توان این را هم اضافه کرد. قرآن بدین گونه نا مرتب جمع آوری شد تا نیاز به عدل دیگر و ثقل اصغر داشته باشد و مشتی بر دهان کسانی باشد که می گفتند قرآن به تنهایی برای ما کافی است. چگونگی قرآن را راسخون در علم ثابت می کنند.

3-    وقُرْآناً فَرَقْناه لتَقْرَأه علَى النَّاسِ على مکثْ. و این جواب سومى است که خداوند مى دهد که ما قرآن را پراکنده و جدا کردیم تا نه یک مرتبه که به آرامى و به تدریج بر مردم بخوانى و هنگام بروز حادثه ها از آن استفاده کنى.

وقالَ الَّذینَ کَفَرُوا لَولا نُزِّلَ علَیه الْقُرْآنُ جملَةً واحدةً کَذالک لنُثبت بِه فُؤادک ورتَّلْناه تَرْتیلا. 

هنگامى که قرآن به خاطر آن سه عاملِ نبود دسته بندى، وابستگى به حادثه ها و تنظیم رسول و به خاطر این سه جهت، به این پراکندگى می رسد، ناچار کسانى که می خواهند آن را از سرچشمه بنوشند و به تفسیر قرآن دست یابند و از آن بهره مند شوند، باید بر تمام قرآن مسلط باشند تا در سایه این تسلط آیه هایى که به یکدیگر نظر دارند در کنار هم جمع شوند و بارور گردند.

تسلط دارویى است که آیه هاى پراکنده و عقیم را بارور مى کند. و براى رسیدن به این تسلط و در نتیجه براى رسیدن به این تفسیر صحیح، قرائت قرآن مطرح مى شود.

این همه دستور به قرائت قرآن و حتى براى کسانى که سواد ندارند، دستور به نگاه کردن قرآن، ما را به این فکر مى اندازد که این نگاه، مقدمه ى قرائت و این قرائت، مقدمه ى تسلط و این تسلط، مقدمه ى دستیابى به معنى و تفسیر و مقدمه ى دست یابى به روح قرآن و مقدمه ى رسیدن و بهره بردارى از نور قرآن است .

بوده اند کسانى که در شبانه روز یک قرآن ختم مى کردند و یا در سه روز و یا بیشتر و کمتر به قرائت تمام قرآن موفق مى شدند. این قرائت براى کسانى که چنین هدفى دارند، دیگر یک امر خسته کننده و تکرارى نخواهد بود، چون با هر مرتبه تکرار به یک نوع تسلط وسیع تر دست مى یابند. نتیجه ى این قرائت هاى مداوم این است که کلمه هاى قرآن و سپس ترجمه ى قرآن براى آنها آشکار مى شود و آنگاه مى توانند مصداق هاى مجهول را در یک جا بنویسند تا با آیه هاى دیگر آن را تفسیر کنند و آیه هاى مشکل را همین طور بررسى نمایند.

منبع:

روش برداشت از قرآن- دکتر علی شریعتی

سایر خدمات تیم

 

در صورت علاقه مندی به یادگیری کامل مبحث کلید تفسیر، جهت پیش ثبت نام و یا  شرکت در دوره ها کلیک کنید.

جهت پیش ثبت نام  کلیک کنید...

در صورتی که به مشاوره پیرامون موضوع فوق علاقه دارید کلیک کنید...

اطلاعات بیشتر کلیک کنید...